Windmolens, energiemeters en stroomnetwerken komen steeds meer vol te zitten met sensoren. Daardoor worden ze slim en dat brengt een boel voordelen met zich mee voor bedrijven en consumenten. Maar er kleven ook risico’s aan die groter wordende verbondenheid.
Windturbines worden steeds meer volgestopt met sensoren, het kunnen er wel tientallen zijn. De sensoren versturen iedere seconde allerlei meetdata. Dat is erg handig voor de eigenaren die precies kunnen zien wanneer er een onderdeel niet goed functioneert. Of nog belangrijker: problemen worden vooraf al gesignaleerd, zodat er preventief kan worden gehandeld. De molens blijven optimaal draaien en zo wordt er meer groene stroom verkocht.
De energiewereld maakt een digitaliseringsslag. In de opwekking en ook bij consumenten thuis met de slimme meter. Het zijn nuttige bedoelingen, toch bestaan er serieuze veiligheidsrisico’s bij de digitalisering. Technologie dat verbonden is, kan een doelwit zijn van hackers. We hebben de recente WannaCry ransomware aanval nog vers in ons geheugen. Volgens het Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC) hadden die hackers ook een energiebedrijf op de korrel. Het NCSC zegt dat bedrijven zoals Tennet, Stedin en Liander bij de ‘meest vitale infrastructuur’ van het land horen. “Als deze infrastructuur uitvalt, kan dat grootschalige maatschappelijke ontwrichting veroorzaken.”
Vooralsnog blijven de hackaanvallen grotendeels uit en zonder diepgaande gevolgen. Toch moet de energiesector wel bij de les blijven. De software van windmolens is met firewalls en codes versleuteld en afgeschermd. Veiligheidsexperts van IT-bedrijven pleiten voor meer investeringen in de beveiliging van data. Energiebedrijven moeten nog beter beschermd zijn tegen hacks en virussen.
“De energiewereld was vroeger heel overzichtelijk, centraal ingericht. Maar met de opkomst van zonnepanelen en windmolens en auto’s aan laadpalen raakt alles flexibel met elkaar verbonden”, zegt Jan van den Berg, hoogleraar Cybersecurity aan de Universiteit Leiden, tegen Trouw. Hij ziet dat bedrijven en organisaties, landelijk en internationaal, bezig zijn met het beveiligingsvraagstuk duiken. “Het staat op de agenda. Maar op sommige vragen moet nog een antwoord komen.”
Ook voor politiek Den Haag is dit een belangrijk punt. Een ‘black-out’ vanwege een hack van een windpark, stroomnetwerk of een energiecentrale zou een nachtmerrie zijn. Het ministerie van Economische Zaken liet daarom IT-kenners uitpluizen of slimme meters kwetsbare plekken hebben. Netwerkbeheerders proberen er ook alles aan te doen om een inbraak van kwaadwillenden onmogelijk te maken. Maar alle risico’s uitsluiten, dat kan niemand garanderen.
